پرسشنامه رایگان بررسی تأثیر پیچیدگی عینی، پیچیدگی ذهنی و نوع محصول وظایف‌کاری بر رفتار تعاملی جستجوی اطلاعات

تاریخ انتشار : 26 دسامبر 2015

موضوع : پرسشنامه کتابداری,دانلود پرسشنامه رایگان

پرسشنامه بررسی تأثیر پیچیدگی عینی، پیچیدگی ذهنی و نوع محصول وظایف‌کاری بر رفتار تعاملی جستجوی اطلاعات

هدف: هدف این پژوهش، بررسی تأثیر ویژگی‌های وظیفه‌کاری (پیچیدگی عینی، ذهنی و محصول وظیفه‌کاری) بر رفتار تعاملی جستجوی اطلاعات دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد به‌منظور ارائه راهکارهایی برای بهبود ساختار نظام‌های تعاملی بازیابی اطلاعات است. طراحی نظام‌های تعاملی بازیابی اطلاعات و نیز نظام‌های شخصی‌سازی‌شده كه با ویژگی‌های انساني و محيط جستجوي اطلاعات هماهنگ باشند، با شناسایی و درک تعامل انسان و اطلاعات ميسر است. مطالعه هر یک از ابعاد تعامل نیازمند شناخت بافتی است که در آن چنین تعاملی رخ می‌دهد. ازجمله عوامل اساسی بافت، وظیفه‌کاری کاربران است که محرک جستجوی اطلاعات شخص تلقی می‌شود. در این راستا، این پژوهش به بررسی رفتار تعاملی اطلاعات کاربران با مطالعه وظیفه کاری به عنوان بافتی می پردازد که کاربر را احاطه کرده است.

روش‌شناسی: این پژوهش به روش ترکیبی (کمی و کیفی) انجام پذیرفته است. جامعه آماری را دانشجویان کارشناسی ارشد حوزه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه فردوسی ورودی سال 92-1391 تشکیل می‌دهند. از طریق سه مرحله نمونه‌گیری (تصادفی طبقه‌ای، نمونه‌گیری سهمیه‌ای و داوطلبانه)، تعداد 30 آزمودنی انتخاب و هرکدام طی جلسات جستجوی انفرادی به انجام 6 وظیفه‌کاری متفاوت ازنظر سطح پیچیدگی عینی (بالا، متوسط، پایین) و محصول (ذهنی و تصمیم‌گیری) پرداختند. داده‌های مربوط به رفتار تعاملی دانشجویان با استفاده از ثبت گزارش بلنداندیشی و رخدادها و پیچیدگی‌ذهنی از طریق پرسشنامه‌ (آلفای کرونباخ=88/0) سنجیده شدند. روایی ابزارها توسط اعضای هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه فردوسی تأیید شد.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که تعامل دانشجویان با نظام‌های بازیابی اطلاعات برحسب نوع محصول و سطح پیچیدگی عینی وظیفه‌کاری متفاوت است. پیچیدگی ذهنی وظیفه‌کاری با انتخاب نظامهای بازیابی، بررسی نتایج جستجو (به‌جز در فهرستهای رایانهای تحت وب)، بررسی منابع اطلاعاتی مورد مراجعه و ذخیره‌شده، تعداد پرس‌وجو‌های صادرشده، میزان استفاده از امکانات جستجو، تعداد حروف اضافه و کلمات بی‌معنای پرس‌وجو و زمان جستجو رابطه مثبت و با تعداد صفحات وب مورد مراجعه، رضایت و درک کاربر از موفقیت خود در فرآیند جستجو رابطه منفی دارد. همچنین یافته‌ها نشان دادند علاوه بر معیار موضوع، پنج دسته معیارهای مربوط به نظام‌های بازیابی اطلاعات، معیارهای مربوط به عوامل شناختی (دانش ‌و نگرش)، ویژگی‌های اقلام اطلاعات و منبع اطلاعات و عوامل مربوط به بافت وظیفه‌کاری نیز بر تعامل کاربران با اطلاعات نیز تأثیرگذار است و بسته به سطح پیچیدگی ذهنی وظیفه‌کاری و محصول وظیفه‌کاری کاربر، معیارهای اثربخش یا بازدارنده تعامل وی با اطلاعات تغییر می‌کند.

نتیجه‌گیری: لازم است تا در طراحی تعاملی و شخصی‌سازی نظام‌های بازیابی اطلاعات به ویژگی‌های وظیفه‌کاری توجه گردد. پيشنهادهاي برخواسته از این پژوهش می تواند در طراحی مجدد نظام‌های بازیابی اطلاعات از بعد ساختاری و تعاملی مؤثر به کار گرفته شوند.