پرسشنامه رایگان

پرسشنامه سنجش کارکرد خانواده‌ی مک مستر(FAD)

چکیده: 

هدف پژوهش حاضر از یک‌سو طراحی درمان ترکیبی خانواده – محور مبتنی بر مدل تحول یکپارچه‌ی انسان و مقایسه‌ی اثربخشی آن با بازی‌ درمانی فلورتایم در بهبود نیمرخ عصب – روانشناختی اختلال ASD و از سوی دیگر ساخت و اعتباریابی ابزار سنجش کارکرد تحولی خانواده بود که در قالب دو مطالعه مورد بررسی قرارگرفت؛ در مطالعه‌ی اول براساس مبانی نظری مدل تحول یکپارچه‌ی انسان، پرسشنامه‌ای برای سنجش کارکرد تحولی خانواده تهیه و روایی آن با استفاده از روش‌های روایی محتوایی، ملاکی، روایی سازه (تحلیل عاملی) و پایایی آن با روش‌های آلفای کرونباخ و بازآزمایی سنجیده شد. نمونه‌ی مطالعه‌ی اول را ۱۴۸ نفر از مادران کودکان ۴ تا ۶ سال مهدکودک‌های شهر مشهد در سال تحصیلی۹۳-۱۳۹۲ تشکیل می‌دادند، که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای از میان مناطق شهرداری مشهد انتخاب شدند. روایی ملاک این پرسشنامه با ابزار سنجش کارکرد خانواده‌ی مک مستر(FAD) محاسبه و ضریب۷۵/۰- به دست آمد. تحلیل عاملی مؤلفه‌های اصلی با دوران واریماکس انجام شد که با در نظر گرفتن یک مدل ۷ عاملی ۲۵/۶۷ درصد از کل واریانس تبیین شد. درخصوص پایایی نیز، ضریب بازآزمایی پرسشنامه‌ی کارکرد تحولی خانواده۹۳/۰ و آلفای کرونباخ کلی این پرسشنامه ۹۲/۰ است. همچنین آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس‌های این پرسشنامه از ۵۳/۰ تا۷۲/۰ به‌دست آمد که بیانگر پایایی مطلوب این مقیاس به طور کلی می‌باشد. بنابراین در مجموع می‌توان گفت؛ پرسشنامه‌ی محقق ساخته‌ی کارکرد تحولی خانواده از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است و از آن می‌توان در حیطه‌های پژوهشی و درمانی در شناسایی قوت‌ها و ضعف‌های خانواده در دستیابی به توانمندی‌های تحولی استفاده کرد. در مطالعه‌ی دوم سعی شد تا براساس این مدل، درمان خانواده – محور طراحی و اثربخشی آن در ترکیب با بازی درمانی فلورتایم بر بهبود اختلال ASD بررسی شود. مطالعه‌ی دوم در چهارچوب یک طرح تک آزمودنی در طول ۶ ماه روی ۱۲ کودک (۳ گروه ۴ نفره) ۸-۳ ساله‌ی مبتلا به اختلال ASD و خانواده‌های آنها اجرا شد و اطلاعات در سه مرحله‌ی پیش آزمون، پس آزمون و سه ماه بعد، در پیگیری جمع آوری شد. برای بررسی اثربخشی درمان از پرسشنامه‌ی محقق ساخته‌ی کارکرد تحولی خانواده، پرسشنامه‌ی سنجش تعامل هیجانی– کارکردی، پرسشنامه‌ی تحول هیجانی – کارکردی، مقیاس استرس والدگری، مقیاس سنجش اوتیسم کودکی استفاده شد. همچنین در مرحله‌ی پیش آزمون و پس آزمون نقشه‌ی مغزی ۵ نفر از کودکان ثبت شد. سپس یافته‌ها به دو صورت فردی و گروهی تحلیل شدند. در مجموع نتایج مطالعه‌ی دوم نشان داد که درمان ترکیبی خانواده – محور مبتنی بر مدل تحول یکپارچه‌ی ‌انسان که در این مطالعه طراحی شده است، می‌تواند اثربخشی بازی‌درمانی فلورتایم را افزایش دهد و به عنوان یک رویکرد درمانی مؤثر در درمان اختلال ASD به کاررود.