پرسشنامه رایگان کتابداران نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال
پرسشنامه رایگان کتابداران نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال
هدف: بهره‌مندی از دانش همه افرادی که ذی‌نفع یک محصول یا خدمت هستند، می‌تواند به بهبود محصول و ارائه خدمات نوآورانه، و در نتیجه، به ارزش‌آفرینی برای همه آنها منجر گردد. این امر با واکاوی ساختار دانشی (شناختی) ذینفعان و کشف دیدگاه‌ها، ترجیح‌ها، باورها و ارزش‌های آنها در استفاده از یک محصول یا خدمت قابل دسترس است. هدف این پژوهش، بررسی و مقایسه ساختار شناختی گروه‌های سه‌گانه ذی‌نفع نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتال ایران (کاربران، کتابداران و طراحان) بر پایه نظریه وسیله-هدف است. این کار با بررسی مدل‌های ذهنی ذینفعان و ترسیم نقشه سلسله‌مراتبی ارزش (نقشه شناختی) آنها که دربرگیرنده ویژگی‌ها، پیامدها و ارزش‌های مورد نظر در ذهن آن‌هاست انجام‌پذیر می‌باشد. هدف دیگر پژوهش، بررسی چگونگی تاثیر سایر نظام‌ها و محیط‌های اطلاعاتی (از جمله پایگاه‌های اطلاعاتی، فهرست‌های رایانه‌ای، موتورهای کاوش، وب‌سایت‌ها و شبکه ای اجتماعی) بر شکل‌گیری مدل‌های ذهنی ذینفعان کتابخانه دیجیتال می‌باشد.
روش‌شناسی پژوهش: این پژوهش از نظر نوع، کاربردی و از نظر رویکرد، شناختی است که با شیوه پیمایشی و رویکرد ترکیبی در گردآوری داده‌ها انجام شد. در این پژوهش، از طرح مثلث‌سازی “داده‌ها” و نیز طرح “روش‌شناختی” برای بررسی مدل‌های ذهنی ذینفعان استفاده شد. جامعه پژوهش حاضر شامل دو گروه بود: 1) نرم‌افزارهای کتابخانه‌های دیجیتال در ایران که از این گروه، نرم‌افزارهای آذرخش، پاپیروس و ثنا انتخاب شدند. مبنای انتخاب این نرم‌افزارها پیشینه کاربرد آنها در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی معتبر (علمی و دانشگاهی) و تلاش شرکت‌های مربوط برای توسعه آنها بود. 2) ذینفعان این نرم‌افزارها، شامل کاربران نهایی (16 نفر)، کتابداران (21 نفر) و طراحان (5 نفر) بودند که در مجموع 42 نفر در این پژوهش شرکت کردند. گردآوری داده‌های پژوهش از دو طریق پرسشنامه و مصاحبه (با استفاده از تکنیک‌های نردبانی و شبکه مخزنی) انجام شد. تحلیل محتوای مصاحبه‌ها نیز با روش کیفی جهت‌دار و با استفاده از نرم‌افزار MaxQDA انجام گرفت.
یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان داد که نقشه سلسله‌مراتبی ارزش (نقشه شناختی) طراحان پیچیده‌تر از نقشه شناختی کاربران و کتابداران بود. افزون بر آن، مشخص شد مدل‌های ذهنی ذینفعان تحت تأثیر استفاده از سایر نظام‌ها و محیط های اطلاعاتی قرار داشت. مدل‌های ذهنی طراحان بیشتر تحت تاثیر موتورهای کاوش (با 5/45%)، کتابداران بیشتر تحت تاثیر پایگاه‌های اطلاعاتی (با 2/42%) و کاربران بیشتر تحت تاثیر شبکه‌های اجتماعی (با 6/21%) بود. به طورکلی، موتورهای کاوش (با 42%) در مقایسه با پایگاه‌های اطلاعاتی (با 31%) و شبکه‌های اجتماعی (با20%) سهم بیشتری از ویژگی‌های مورد انتظار ذینفعان را به خود اختصاص دادند؛ بیشترین تشابه میان ویژگی‌های نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتال با ویژگی‌های پایگاه‌های اطلاعاتی (با 3/54%) در حالی مطرح شد که شبکه‌های اجتماعی (با 3/28%) و موتورهای کاوش (با 9/10%) سهم کمتری از این تشابه‌ها را داشتند. یافته‌های این پژوهش، بر لزوم همسویی قابلیت‌های نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتال با ویژگی‌های سایر نظام‌های اطلاعاتی تأکید داشت.
نتیجه‌گیری: از پژوهش حاضر می‌توان نتیجه گرفت که میان نقشه‌های سلسله‌مراتبی ارزش گروه‌های سه‌گانه ذی‌نفع تفاوت وجود داشت. از این‌رو، نوعی شکاف شناختی میان آن گروه‌ها دیده شد. این شکاف شناختی همچنین تحت تأثیر تجربه‌های استفاده از سایر نظام‌های اطلاعاتی قرار داشت. بنابراین، لازم است طراحان، با به‌کارگیری ویژگی‌های مورد انتظار ذینفعان و الگوبرداری از قابلیت‌های سایر نظام‌های اطلاعاتی به بهبود نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتال و در نتیجه، به کاهش این شکاف شناختی اقدام نمایند. از دستاوردهای این پژوهش، شناسایی برخی از عوامل تأثیرگذار بر شکل‌گیری مدل‌های ذهنی بود که پیشتر مورد توجه قرار نگرفته بود. همچنین در این پژوهش مشخص شد، نظریه وسیله-هدف می‌تواند چارچوبی نظری برای تفسیر و توجیه نحوه شکل‌گیری مدل‌های ذهنی ذینفعان ارائه نماید.
خصوصیات این پرسشنامه
تعریف مفهومی و عملیاتی: دارد
نوع فایل: pdf
تعداد صفحات: 4
منبع: دارد
تفسیر و نمره گذاری: دارد