پرسشنامه رایگان بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی برای اساتید به منظور سنجش روایی آن

تاریخ انتشار : 1 ژانویه 2016

موضوع : پرسشنامه کتابداری,دانلود پرسشنامه رایگان

پرسشنامه بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی برای اساتید به منظور سنجش روایی آن

این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا و نیز روش پیمایشی، تناسب متن ترجمه شده ی «استاندارد قابلیت های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی» (ای سی ارال، 2000) را به عنوان ابزاری که محتوای آن در آموزش سواد اطلاعاتی و نیز برای سنجش مهارتهای سواد اطلاعاتی در سطح تحصیلات تکمیلی می تواند کاربرد داشته باشد، مورد بررسی قرار داد.

پیش برسی های اولیه درباره ی تناسب کلمات و عبارات آورده شده در متن فارسی که با مشارکت 45 نفر از اعضای هیئت علمی ودانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی انجام شد. تحلیل عاملی پاسخ های اساتید درباره ی درجه ی اهمیت هر یک از 22 شاخص برآیندی در ذیل 5 استاندارد برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی نشان داد که بر خلاف آنچه که پیش از اقدام به پژوهش، در رابطه با لزوم تدوین یک استاندارد ملی برای سواد اطلاعاتی تصور می شد، به تغیير جدی در شاخص های اصلی (و در نتیجه به تدوین استاندارد ملی برای آموزش سواد اطلاعاتی) نیازی نیست و ویژگی های خاص در آموزش سواد اطلاعاتی را باید در مدل های آموزش سواد اطلاعاتی لحاظ نمود. از سوی دیگر، تحلیل چهار سند ملی که چشم انداز آینده ی علمی ایران را مشخص می سازند نیز نشان داد که بین مفاهیم مرتبط با علم و فناوری مندرج در این چهار سند و الزامات نیروی انسانی دارای مهارت های سواد اطلاعاتی که در « استاندارد قابلیتهای سواد اطلاعاتی …» مندرج است، همسویي وجود دارد.

پرسشنامه ی فارسی که بر اساس 22 شاخصه ی برآیندی در ذیل 5 استاندارد مندرج در « استاندارد قابلیت های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی » (ای سی آرال، 2000) تنظیم شده بود، بین نمونه ای متشکل از 650 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی 4 دانشگاه ( دانشگاهای فردوسی، شیراز، اهواز، و تهران) توزیع شد تا توان سواد اطلاعاتی خود را به شیوه ی خود اظهاری، بر روی طیفی که برای هر یک از شاخص ها قرار داده شده بود، بنمایاند.

علیرغم تلاش های که به عمل آمد، بیش تر به دلیل تعداد زیاد پرسش ها که لزوما باید در پرسشنامه درج می شد، تعداد 316 نفر که برابر 48% نمونه است، پرسشنامه را تکمیل کردند و عودت دادند.

تحلیل پاسخها نشان داد که نمرات خود اظهاری برای همه ی سطوح در حد بالاتر از متوسط (3.7 از 5) قرار دارد، که این مورد نیز به نوعی، موید تناسب محتوای هر یک از شاخص های استاندارد فارسی شده ی سواد اطلاعاتی است. در عین حال مشخص شد که بین دانشجویان رشته های علوم انسانی وغیر علوم انسانی، بین دانشجویان مناطق مختلف دانشگاهی، بین دانشجویان دختر و پسر، و بین دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری تفاوت معنا دار وجود دارد. میانگین کسب شده برای دانشجویان رشته های علوم انسانی، برای دانشجویان دختر، و برای دانشجویان دوره های دکتری، بالاتر از همتایان مورد مقایسه با آنان می باشد. برخی از تفاوتها مغایر با آن چیزی است که پیش از بررسی تصور می شد. احتمالا امکانات، محتوای آموزشی، کمیت و کیفیت دخیل در خود – یادگیری، و … عواملی هستند که تفاوت ها از آنها ناشی شده است. از خود ارزیابی مناسبی که در کل دنشجویان مشاهده شد و از تفاوت معناداری که از اجرای آزمونهای آماری آشکار گردید، این نکته به ذهن می آید که شاید نامشخص بودن سواد اطلاعاتی برای دانشجویانی که باید آن را می آموخته اند و برای متصدیان و دست اندرکارانی که باید آن را می سنجیده اند، در همه این موارد دخالت داشته است. با توجه به یافته های پژوهش، پژوهشگر بر آن است که آموزش مهارت های مندرج در فرم فارسی شده ی « استاندارد قابلیتهای سواد اطلاعاتی …» در سطوح دانشگاهی و سنجش مهارت های سواد اطلاعاتی کارکنانی که برای خدمات علمی به کار گرفته می شوند، مولفه هایي هستند که زمینه ی مناسبی را برای تربیت انسان های که قادر به اجرای خواسته های مندرج در چهار سند ملی هستند، فراهم می آورد.